55 ngày chế độ Sài Gòn sụp đổ – Chương: 4

Phút cuối của giai đoạn mở màn: đánh chiếm Huế

Thông tin viên của UPI ở Huế điện về Sài Gòn cho biết 600 quả đạn pháo, tên lửa và súng cối đã rơi xuống thành phố phía Bắc này vào ngày 22-3. Đây là cuộc pháo kích dữ dội nhất trong mấy năm qua. Phút cuối cùng đang đến, mặc dù một số người lạc quan ở Sài Gòn thích gọi đây là trận phòng thủ kiên cường.

Những viên đạn ấy được bắn từ những khẩu pháo này.

Đêm ấy, tại căn cứ tiểu đoàn ở Phú Lộc, đại uý Trần Bá Phước rất sợ và nghĩ đến chuyện bỏ chạy. Cái thắng anh ta là một bài báo, hình như đã đọc trong tạp chí Mỹ “Thời báo” hay “Tuần tin tức”. Phước cho biết đã đọc mấy năm rồi và đâu như qua cuộc phỏng vấn một lính Mỹ. Người lính này nói rằng anh luôn luôn sợ hãi trong chiến đấu, một sự thú nhận làm Phước kinh ngạc, bởi vì Phước nghĩ rằng người lính bộ binh đáng lẽ phải không biết sợ. Nhưng người trung sĩ dày dạn kinh nghiệm ấy lại được thưởng huy chương và nói rằng sợ hãi là chuyện tự nhiên. Nhất thiết phải biết đúng sự sợ hãi, phải kiềm chế nó. Rồi thì lắng tai nghe mệnh lệnh và sử dụng cái đầu để suy nghĩ. Theo người trung sĩ Mỹ ấy, một người lính không biết sợ thì hoặc là ngu đần, hoặc là điên khùng, bởi vì anh ta nói láo hoặc sắp đi nhà thương điên.

Nhớ lại cảm giác lúc ấy và bài báo, Phước vẫn không chấp nhận rằng mình đang sợ. Phước vẫn nghe thấy tiếng đạn pháo dội xuống Phú Bài, Huế và vùng cảng. Là một tiểu đoàn trưởng, Phước có mấy máy điện đài trong sở chỉ huy của mình. Đó là một căn lầu và một hầm nhỏ. Một điện đài vặn tần số “mạng lưới chỉ huy” liên lạc với chỉ huy sở tiền phương của quân đoàn 1 đóng tại Huế. Mạng lưới giúp Ngô Quang Trưởng tuy vẫn tỏ ra thoải mái nhưng đang bù đầu ở Đà Nẵng khi biết những tin tức mới nhất về cánh quân phía Bắc đang rung rinh của mình.

Chính trên “mạng lưới chỉ huy” mà Phước nghe được tin thuỷ quân lục chiến đang chạy. Cộng sản mất khoảng nửa giờ để tràn qua vị trí này của thuỷ quân lục chiến dọc theo bờ sông Mỹ Chánh. Lần này, đám lính thuỷ quân lục chiến không kịp ngừng lại để phá sập cầu.

Trong số lính thuỷ quân lục chiến ở bờ sông Mỹ Chánh ấy có Đức đã chạy ở Quảng Trị về. Đức chẳng nghĩ đến chuyện sợ hãi. Tiếng đạn pháo rơi xuống Huế không làm cho anh ta lo ngại. Khu vực của anh ta yên lặng. Đức nằm ở dãy phòng tuyến và chẳng hề sợ khi nghĩ đến một cuộc tấn công. Một cuộc đột kích của đặc công khó có thể xảy ra. Pháo kích là chuyện có khả năng nhất, nhưng lo về nó chẳng có cách nào ngoài việc chui xuống hố cầu nguyện. Bất cứ một cuộc tấn công lớn nào cũng sẽ chạm đám thuỷ quân lục chiến trước khi đến Đức. Anh ta sẽ có khối thì giờ để chuẩn bị chiến đấu hoặc bỏ chạy. Anh ta nghĩ, có lẽ phải chạy. Thật kỳ cục ,một tuần lễ trước, bỏ chạy là chuyện anh ta nghĩ đến sau cùng, còn giờ đây, nó lại ngự trị trong đầu.

Cái ý nghĩ bỏ chạy khỏi chiến trường, khi điều mà anh ta đã được dạy là bám trụ chiến đấu và tấn công không còn hấp dẫn đối với Đức. Khi bàn với bạn bè, thì nó càng trở nên là điều chấp nhận được. Chiến đấu để rồi chết là điều ngu xuẩn khi cuộc tấn công thế nào cũng tràn ngập vị trí của mình. Một thuỷ quân lục chiến nói được tiếng Anh dịch lại thành ngữ của Mỹ “Advance to the rear” (tiến về phía sau).

Lần đầu tiên trong đơn vị của Đức, chuyện rút lui trở thành giải pháp chấp nhận được để thay cho việc tiến tới. Họ đã biết chuyện rút lui khỏi vùng cao nguyên. Họ đã biết chính tổng thống của họ ra lệnh ấy. Nếu cả cao nguyên còn chẳng có nghĩa lý gì thì Mỹ Chánh có nghĩa gì nữa? Về mặt tâm lý, đây là mầm mống nản chí khổng lồ đã gieo vào quân đội Sài Gòn. Chính lệnh rút lui khỏi cao nguyên của Thiệu đã cấy vào đầu óc binh sĩ ý nghĩ rút lui nếu không muốn nói là đầu hàng.

Khi Đức ngồi trong giao thông hào đêm ấy, bàn chân anh ta hơi co lên khỏi cái mặt đất lạnh và ẩm ướt, thì sờ sờ trong tâm trí anh ta là chuyện bỏ chạy, là ý nghĩ chạy khỏi chiến đấu để tìm lấy cái sống. Phần lớn những người còn lại trong cái đội quân 1 triệu người của Sài Gòn đã nghĩ tương tự như vậy trong đêm ấy.

Binh nhì Đức đang thẫn thờ ngắm dòng sông Mỹ Chánh thì trận tấn công bắt đầu. Một lần nữa, lại cũng những chiếc xe tăng Bắc Việt Nam đã đánh bật lữ đoàn thuỷ quân lục chiến 2.500 người này ở giữa tỉnh Quảng Trị. Giờ đây, từ hướng Đông và dọc theo bờ Nam sông Mỹ Chánh, những chiếc xe tăng xuất hiện, những chiếc xích sắt nghiến ken két, nghe rõ mồn một trong cái đêm quang đãng vẫn còn lành lạnh của mùa xuân. Đức có thể thấy có một khẩu súng gần anh ta nhả đạn. Pháo binh Sài Gòn bắn rải rác xung quanh thuỷ quân lục chiến. Các xe tăng Bắc Việt Nam loại T.54 và xe lội nước PT.76 đang bắn thẳng vào phòng tuyến thuỷ quân lục chiến. Các tay súng đại liên, với các loại súng cỡ đạn 7,62 và 12,7 ló đầu khỏi tháp pháo, nhả đạn như mưa vào thuỷ quân lục chiến.

Sẽ không dễ gì khi rút lui lần này, Đức nghĩ vậy. Lần trước, xe tăng không bắn, bật đèn cho thuỷ quân lục chiến thấy đường mà chạy về nam Mỹ Chánh.

Giờ đây rút lui sẽ là nhận lấy một tràng đạn ghim sau lưng. Một quả đạn pháo của xe tăng xé gió bay về hướng anh ta. Anh ta rút vào hố cá nhân tránh nó. Quả đạn nổ, văng một ít đất lên người Đức. Anh ta không hề biết gì nhưng lỗ tai bị ù đặc.

Xe tăng Quân Giải phóng vượt sông.

Khi đỡ ù tai, anh ta nghe được một thứ âm thanh mới ở trong trước mặt bên kia sông. Xe tăng Bắc Việt Nam đang từ phía Bắc tới. Đây mới là vấn đề. Với hoả lực yểm trợ tốt, lính cộng sản ngồi gọn trong xe tăng lội nước PT.76 băng qua sông đổ bộ lên ngay sở chỉ huy lực lượng của Đức.

Nhiều người đang bị giết trên vành đai phòng thủ. Tiếng kêu la của số người bị thương vọng đến tai Đức, trong khi tiếng súng lặng đi. Lực lượng này của cộng sản rõ ràng lớn hơn ngay cả lực lượng đã đuổi toàn bộ sư đoàn thuỷ quân lục chiến ở Quảng Trị chạy dài.

Sau này Đức nhớ rằng anh ta có lẽ là người thứ 25 trong đơn vị mình bắt đầu bỏ chạy. Không có mệnh lệnh nào cả. Có thể cuộc rút chạy của tiểu đoàn dân vệ 350 người ở phía Đông đã làm đám thuỷ quân lục chiến chuyển động. Đám thuỷ quân lục chiến vẫn cố giữ kỷ luật nhưng cứ lùi. Tiến về phía sau mà, Đức nghĩ vậy.

Đức nhận ra rằng mình đang ở với khoảng năm chục người trong cùng đơn vị. Họ lui kiểu cóc nhảy, bằng trực giác, đảo ngược lại thủ tục tấn công mà họ được huấn luyện. Một dặm rồi hai dặm. Rất nhiều lính thuỷ quân lục chiến đã ngã xuống. Những người nào còn sức đều cố chạy.

Người ta nói cộng sản nhân đạo đối với lính bị thương. Sự việc đã đúng như vậy.

Trận đánh chiếm Huế được bắt đầu như thế từ phía Bắc.

Tiến công binh chủng hợp thành.

Trong vòng vài giờ sau, nó cũng được bắt đầu như thế từ phía sau. Đại uý Phong lắng nghe cuộc rút lui của thuỷ quân lục chiến trên chiếc đài bắt tần số sở chỉ huy. Phước nhìn lại một lần nữa chiếc xe Jeep của mình, vật có thể hộ thân giúp anh ta chạy theo quốc lộ 1 về Đà Nẵng. Nhưng đạn pháo rơi nhiều dọc đường.

Bấy giờ, Phước rất sợ. Đã quá nửa đêm để sang ngày khác, ngày thứ bảy, 23-3. Phước gọi các đại đội báo cáo tình hình. Các đại đội trưởng cho biết quân lính đang hoang mang.

Quân đội Bắc Việt Nam đã cắt nát 2 tiểu đoàn quân biệt động giữ sườn phía Tây của Phước, ngọt như cá mập bơi trong nước. Cũng giống như cá mập, cộng sản nghiền vụn ngay đám 700 quân biệt động này. Đơn vị của Phước bị khép chặt bởi một vòng vây. Nhưng bộ đội cộng sản rõ ràng với ý định quét sạch đám quân biệt động, chưa đả động gì đến chuyện tấn công tiểu đoàn của Phước thuộc sư đoàn bộ binh số 1 vốn được coi là giỏi nhất.

4 giờ sáng, tiểu đoàn bị tấn công. Báo cáo bằng điện đài của các đại đội trưởng cho thấy rằng ít nhất có 2 tiểu đoàn Bắc Việt Nam tấn công, mỗi tiểu đoàn một hướng. Phước đang vặn từ tần số này sang tần số khác, cố gắng nắm mọi báo cáo. Thình lình nhân viên điện đài vặn tần số khác. Phước nghe được một giọng không quen, đang ra lệnh tấn công. Anh ta nhận ra ngay lập tức đó là một sĩ quan phía bên kia -Bắc Việt Nam có lẽ là tiểu đoàn trưởng vì căn cứ vào loại chỉ thị và thẩm quyền của giọng nói. Phước cố gắng phát hiện ra kiểu cách ra lệnh của phe địch. Những gì nghe được làm anh ta rợn người. Người chỉ huy đang ra lệnh cho đơn vị ấy giữ vững vị trí đợi các đơn vị khác cùng tấn công. Trung đoàn hay sư đoàn nữa?

Những người khác cùng ngồi trong lều chỉ huy đều nghe được. Một binh nhất còn trẻ hét vào mặt Phước rằng tất cả bọn họ sắp sửa chết hết. Sau này Phước cho biết là đã phải ”đánh gục anh chàng”, tuy cố gắng không gây thương tật cho anh ta. Anh ta cầm tổ hợp điện đài ấn nút mấy lần. Người sĩ quan Bắc Việt Nam cảnh giác đòi biết cho được ai đang trên tần số. Phước không trả lời, nhưng cảm thấy trách nhiệm đối với những người như chàng binh nhất. Phước ấn nút tổ hợp lần nữa, hít một hơi dài và đằng hắng hai lần rồi bắt đầu nói:

“Đây là đại uý Trần Bá Phước, tiểu đoàn trưởng quân đội Việt Nam Cộng hoà. Các ông đang tấn công vị trí của tôi. Tôi muốn đầu hàng”.

Im lặng trong chốc lát. Phước nhắc lại lời nới và buông tay khỏi nút “nói” để người sĩ quan Bắc Việt Nam có cơ hội trả lời. Trận đánh tiếp tục. Phước định nói lần nữa,nhưng thấy một giọng khác xuất hiện trên điện đài, hình như sĩ quan cấp cao hơn:

“Đây là ông Ba (bí danh người chỉ huy cộng sản thường dùng) của Quân đội giải phóng nhân dân. Người ấy nói – Ông Ba thông báo không đứng ra nhận sự đầu hàng của Phước mà thuộc quyền sĩ quan cấp cao hơn. Ông ta yêu cầu trả lời. Phước trả lời xin đợi vài phút. Ông Ba cho biết sẽ đợi vài ngày nếu cần, nhưng trong lúc ấy cuộc tấn công sẽ tiếp tục.

Phước lên điện đài nói chuyện với các đại đội trưởng của mình, phác họa tình huống và đề cập điều kiện đầu hàng cộng sản. Trong vòng 5 phút, ba trung uý đồng ý với Phước. Một đại đội trưởng là thiếu uý khác quan điểm với các đại đội trưởng kia. Phước van nài anh ta bằng cách vạch ra đường rút lui đã bị cắt rồi. Bắc Việt Nam đang thêm quân tới. Tiểu đoàn sẽ bị tràn ngập. Hai giờ nữa mới sáng, có yểm hộ của không quân. Người thiếu uý vẫn không đồng ý.

Thình lình điện đài của người sĩ quan trẻ im bặt. Phước sắp sửa thử tần số khác thì lại nghe một trung sĩ ôn tồn thông báo cho biết tai nạn đã xảy ra ở sở chỉ huy đại đội. Thiếu uý đã bất lực. Thực ra người ấy đã bất động vĩnh viễn rồi. Trung sĩ này đang chỉ huy đại đội. Đại đội chấp nhận đề nghị của Phước: Đầu hàng!

Phước trở lại tần số của ông Ba, cho biết tiểu đoàn sẵn sàng đầu hàng. Ông Ba hướng dẫn hành động: Bỏ súng, tập trung thành hàng ngũ. Sẽ được bảo đảm an toàn.

“TTXVN-(Hà Nội) 27-3
Theo tin của TTXGP, ngày 26-3, 1 tiểu đoàn của trung đoàn 1 thuộc sư đoàn 1-quân đội Sài Gòn ở tỉnh Thừa Thiên đã bỏ sang phía cách mạng, đem theo mọi vũ khí…”.

Cho dù đầu hàng hay đổi bên thì đây vẫn là cuộc bỏ ngũ tập thể đầu tiên để sang bên kia của quân đội Sài Gòn. Vậy thì đầu hàng tập thể của một trong những tiểu đoàn ưu tú của cái sư đoàn bộ binh ưu tú ấy là một bước quan trọng đẩy mạnh quá trình suy sụp tinh thần của quân đội Sài Gòn. Nó còn cho thấy sẽ không có cảnh cộng sản tắm máu ở miền Nam Việt Nam. Trong vùng Huế-Đà Nẵng người ta biết rộng rãi tin tiểu đoàn của Phước không bị trả thù, được đối xử quá tốt, thậm chí không giống tù binh tí nào vì đã được mang ra khỏi tỉnh Quảng Trị, và ngủ trong các nhà bỏ lại của dân.

Bộ đội Bắc Việt Nam và Việt Cộng giờ đây kiểm soát hoàn toàn 10 trong số 44 tỉnh của Nam Việt Nam. Thừa Thiên-tỉnh bao quanh Huế đã ở trong tay họ dù Huế chưa sụp đổ. Đà Nẵng ở trong nguy cơ nghiêm trọng. Điều quan trọng xét về mặt chiến lược là việc họ chiếm Quảng Ngãi đã cắt miền Nam Việt Nam làm đôi. Ba trong số 12 sư đoàn chiến đấu của Nam Việt Nam hoàn toàn tan nát. Thuỷ quân lục chiến không còn chiến đấu với tư cách sc nữa. Quân biệt động hầu như bị tiêu diệt.

Bắc Việt Nam mất một ít người theo cách tính của họ, nhưng tinh thần chiến đấu lên cao. Việc giải phóng hoàn toàn đã nằm trong tay rồi.

Giờ đây, binh nhì Đức của thuỷ quân lục chiến có thể nhìn thấy được Huế. Anh ta đã chạy, rút lui trong hơn 24 giờ và không được ngủ. Đức còn cách Huế chỉ đôi ba dặm. Người sĩ quan chỉ huy có được một điện đài. Toàn thể đám binh sĩ đều nghe được mệnh lệnh.

Ngô Quang Trưởng từ sở chỉ huy quân đoàn 1 ở Đà Nẵng ra lệnh tổng phòng thủ Huế. Huế sẽ không bị bỏ rơi. Sẽ có một trận đánh bảo vệ thành phố ấy. Đây là lệnh từ tổng thống và tư lệnh quân đoàn! Trên những tần số khác, thuỷ quân lục chiến nhận lệnh. Ước lượng khoảng 25 nghìn binh sĩ mang súng của quân đội Sài Gòn làm cuộc phòng ngự Huế để đọ sức với khoảng 40 nghìn bộ đội cộng sản. Phòng tuyến đã được vạch ra.

Nhưng Sài Gòn đã rút lui khỏi Huế!

Không một ai, nhất là Trưởng lại dám thú nhận đã ra lệnh bỏ rơi Huế mà không chiến đấu. Trong lúc Đức đang ngủ thì có dấu hiệu báo cuộc rút lui đã đến. Người ta đánh thức Đức dậy. Anh ta không thể nào tin được dù cuộc di tản đang bắt đầu. Sĩ quan khóc công khai. Binh sĩ thở phào nhẹ nhõm vì quan điểm họ khỏi phải chết ở Huế.

Rút chạy khỏi Huế.

Bắc Việt Nam tấn công vào trưa hôm ấy, ngày 25-3. Từ phía Tây Nam và Bắc, cộng sản đi vào Huế. Ở phía sau, ngược quốc lộ 1 xuất hiện Phước, trước đây là đại uý quân đội Sài Gòn. Bây giờ Phước là người dẫn đường cho cộng sản. Ông Ba đã nói thẳng với Phước là một âm mưu đưa tiểu đoàn ông vào bẫy thì sẽ phải đổi bằng sinh mạng của Phước.

Phước không lừa dối. Ông ta cầm ống liên hợp của cái điện đài loại PC-25 do Mỹ chế tạo và gọi đến sở chỉ huy Huế, nói chuyện với người thiếu tá trong nội thành. Thành Huế cách họ có nửa dặm.

Ông ta nói với người thiếu tá trên điện đài rằng ông ta tận mắt biết rõ Huế đang bị bao vây. Vũ khí mà Bắc Việt Nam có là đáng sợ. Lực lượng của họ là vô địch. Người thiếu tá trong thành nội đồng ý giao thành lúc 9 giờ sáng. Một giờ sau, 10 giờ sáng, một trợ lý của ông Ba nhận khẩu M16 tượng trưng mà người thiếu tá trao cho ở cổng thành nội. Ông Ba không đích thân nhận súng mà đang tổ chức kéo một lá cờ Việt Cộng khổng lồ lên cột cờ thành nội. Lá cờ này lớn hơn cả lá cờ ba sọc của Sài Gòn. Nó đã được may ở một ấp thuộc Quảng Trị, coi như công trình của cả xã một tháng trước đó. Kích thước thực sự chưa rõ, nhưng những người tận mắt nhìn thấy nói khoảng 8m x 5m. Có lẽ còn lớn hơn thế.

Nguồn: vnmilitaryhistory
Vkyno (st)